Türkiye'nin sığınak yönetmeliği yenilendi. Nüfus artışı, şehirleşme ve güvenlik gerekçeleriyle hazırlanan yeni düzenleme, 44 kurumun katkısıyla oluşturularak Resmî Gazete'de yayımlanıp yürürlüğe girdi.
Ancak bu yönetmelik, özellikle Esenler'de yürüyen kentsel dönüşüm projelerinde büyük bir geri adım anlamına geliyor.
Yeni kurallara göre:
Ayrıca emsal hesabına dahil alanı bin metrekareyi geçen kamu binalarında da sığınak yapılması şart olacak.
Bakan Murat Kurum, "Milletimizin huzur ve güveni için gereken her adımı atıyoruz. Sığınaklarımızı bugünün ihtiyaçlarına göre yeniden düzenledik." diyerek kararı savundu.
Oysa İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) Meclisi, Mart ayında çok önemli bir karar almıştı.
Bu kararla, 5 katlı binalarda vatandaşa 6. kat olarak çatı katı yapma hakkı verilmiş, ayrıca bodrum katların da konut olarak kullanılabilmesinin önü açılmıştı.
Amaç, kentsel dönüşümde alan kaybını önlemek ve vatandaşın "dairem küçüldü" endişesini ortadan kaldırmaktı.
Ancak şimdi yayımlanan yeni sığınak yönetmeliğiyle, bodrum katlar artık daire olarak değil, zorunlu sığınak alanı olarak planlanmak zorunda.
Bu da demek oluyor ki, vatandaşın yeni daire hakkı elinden gidiyor.
Esenler gibi yoğun yapılaşmanın ve dar parsel sınırlarının olduğu ilçelerde bu durum, projelerin hesaplarını altüst edecek.
Esenler'de yürüyen dönüşüm projelerinde en büyük sorun zaten yer darlığı ve hak sahipliği hesaplarıydı.
Müteahhitler bir yandan metrekareyi tutturmakta zorlanırken, diğer yandan yeni sığınak zorunluluğu ile ek alan, maliyet ve ruhsat yüküyle karşılaşacak.
BİR MÜTEAHHİT ŞÖYLE DİYOR:
"Zaten her metrekareyi denkleştirerek dönüşüm yapıyoruz. Şimdi bodrum daire hakkı sığınak olarak giderse, bu projeler resmen durur."
Sığınak zorunluluğu kâğıt üzerinde güvenlik için getirildi ama sektör kulislerinde başka bir yorum konuşuluyor:
"BU DÜZENLEME YENİ BİR RANT KAPISI MI?"
Şehir plancıları, sığınak zorunluluğunun imar planlarında yeni revizyonlar gerektireceğini, bunun da "izin pazarlıklarına" ve bürokratik rant ilişkilerine zemin hazırlayabileceğini söylüyor.
Kısacası, güvenlik bahanesiyle getirilen bu yeni düzenleme, kentsel dönüşümün önünü açmak yerine tıkayabilir.
Esenler'de çatı katı hakkı verirken "bir daire kazandırdık" diyen yetkililer, şimdi bodrumu sığınak yaparak aynı daireyi vatandaştan geri alıyor.
Deprem riski altındaki Esenler'de amaç güvenliği artırmak olsa da, bu yönetmelikle birlikte dönüşüm süreci yeniden kilitlenebilir.
Vatandaşın güvenliği mi sağlanacak, yoksa yeni bir bürokratik rant alanı mı doğacak — işte şimdi en kritik soru bu.